09
Οκτ
Τίτλος εργασίας: Μελέτη κατανομής αρσενικού σε θερμομεταλλικά ύδατα του Ελληνικού χώρου"
Τριμελής εξεταστική επιτροπή:
1. Εμμανουήλ Μανούτσογλου, Καθηγητής ΜΗΧΟΠ (επιβλέπων)
2. Δέσποινα Πεντάρη, επίκουρη Καθηγήτρια ΜΗΧΟΠ
3. Νικόλαος Καλλίθρακας-Κόντος, Καθηγητής ΜΗΧΟΠ
Περίληψη
Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως στόχο τη διερεύνηση της συγκέντρωσης και της χωρικής κατανομής του αρσενικού στα θερμομεταλλικά ύδατα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Στο θεωρητικό τμήμα της εργασίας αναλύεται το χημικό στοιχείο αρσενικό (As), δίνοντας έμφαση στις φυσικοχημικές του ιδιότητες, στις φυσικές και ανθρωπογενείς πηγές του, καθώς και στα ορυκτά και πετρώματα που αυτό συναντάται. Γίνεται αναφορά στην ιστορία, τις χρήσεις, την παραγωγή και την εμπορική του σημασία, εξετάζεται η περιεκτικότητα του αρσενικού σε διάφορα υδάτινα συστήματα ανά τον κόσμο, όπως το θαλάσσιο περιβάλλον, τα ποτάμια, οι λίμνες, τα υπόγεια αλλά και τα πόσιμα ύδατα, δίνοντας χαρακτηριστικά παραδείγματα υψηλών συγκεντρώσεων αρσενικού και τους παράγοντες που οδήγησαν σε αυτό το φαινόμενο. Αναλύονται έννοιες όπως η γεωθερμία και τα γεωθερμικά πεδία, που είναι χρήσιμες για την κατανόηση της δημιουργίας των θερμομεταλλικών πηγών και γίνεται αναφορά στις γεωτεκτονικές ζώνες, την ηφαιστειότητα και τα γεωθερμικά πεδία της Ελλάδας. Ακόμα, εξετάζονται οι θερμομεταλλικές πηγές και παρουσιάζονται τρόποι ταξινόμησης τους ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των υδάτων τους. Παρουσιάζεται ο αριθμός και η γεωγραφική κατανομή των θερμομεταλλικών πηγών της Ελλάδας σύμφωνα με διάφορες μελέτες και αναλύονται τα δεδομένα για τη συγκέντρωση του αρσενικού σε αυτές.
Στο πρακτικό τμήμα της εργασίας μέσω της επεξεργασίας δεδομένων από τη βάση δεδομένων του τμήματος Γεωθερμίας και Ιαματικών Φυσικών Πόρων (Γ.Ε.Ω.Θ.Ε.) της Ε.Α.Γ.Μ.Ε., διερευνώνται οι συγκεντρώσεις αρσενικού σε θερμομεταλλικά ύδατα της χώρας, η χωρική κατανομή αυτών ανά περιφέρεια, καθώς και οι πιθανές συσχετίσεις του αρσενικού με διάφορες φυσικοχημικές παραμέτρους, όπως η θερμοκρασία και άλλα στοιχεία που υπάρχουν στα ύδατα αυτά. Όλα τα δεδομένα παρουσιάζονται σε πίνακες, σχήματα και εικόνες, συνοδευόμενα από σχόλια για να γίνονται απολύτως κατανοητά. Η μελέτη των παραπάνω παραγόντων αποσκοπεί στην αναγνώριση των περιοχών με αυξημένες συγκεντρώσεις αρσενικού σε θερμομεταλλικά ύδατα και στη διερεύνηση των παραγόντων που ενδέχεται να επηρεάζουν αυτές τις συγκεντρώσεις. Τα δεδομένα που εξετάστηκαν στην παρούσα εργασία αφορούν στοιχεία από 178 υδροσημεία, εκ των οποίων τα 85 είναι από πηγές και τα 93 από γεωτρήσεις, με τη γεωγραφική τους διασπορά να καλύπτει σχεδόν ολόκληρη την Ελλάδα. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις αρσενικού εντοπίστηκαν στην περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου, κατά μήκος του ηφαιστειακού τόξου, εξαιτίας της ηφαιστειακής δραστηριότητας, με τη μέγιστη τιμή να φτάνει τα 10 mg/L. Στην Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία επίσης παρατηρήθηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις As, οι οποίες αποδίδονται σε γεωθερμικά ρευστά, ενεργά ρήγματα και τη γεωλογία της εκάστοτε περιοχής. Αντίθετα, περιφέρειες όπως η Δυτική Ελλάδα και η Ήπειρος, εμφάνισαν χαμηλότερες συγκεντρώσεις. Καταγράφηκε μία αύξηση της συγκέντρωσης του αρσενικού με την αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ η συσχέτιση του με άλλα στοιχεία ήταν πολύ μικρή, με εξαίρεση το κάλιο, τα θειικά και το βόριο.
Λέξεις κλειδιά (Ελληνικά): γεωθερμικά ύδατα, θερμομεταλλικά ύδατα, αρσενικό, ιχνοστοιχεία, ηφαιστειακό τόξο
Λέξεις κλειδιά (Αγγλικά): geothermal water, thermomineral waters, arsenic, trace elements, volcanic arc.