Κυκλοφόρησε ο Συλλογικός Τόμος “ΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ - Η σιωπηλή αρχιτεκτονική κληρονομιά στην Ελλάδα” σε επιμέλεια Αμαλίας Κωτσάκη, Καθηγήτριας της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης και Μαρίας Γράβαρη - Μπάρμπα, Καθηγήτριας του Université Paris I Panthéon Sorbonne από τις εκδόσεις ΕΥΡΑΣΙΑ (σελ. 288).
Το 2022 συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από ένα καθοριστικής σημασίας διαμορφωτικό γεγονός για την ελληνική κοινωνία του 20ου αιώνα, τη Μικρασιατική Καταστροφή, την οποία ακολούθησε η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών ως αποτέλεσμα της συνθήκης της Λωζάνης.
Το παραπάνω γεγονός σε συνδυασμό με την έλευση χιλιάδων προσφύγων από τη Μικρασία στη χώρα μας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες εξέλιξης και διαμόρφωσης της ελληνικής κοινωνίας, του αστικού αλλά και του αγροτικού χώρου της σύγχρονης Ελλάδας. Παράλληλα, τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα κυρίως προνοιακού χαρακτήρα συνιστούν ένα σημαντικό απόθεμα για τη συγκρότηση της συλλογικής μνήμης στη χώρα αλλά και διεθνώς, ως χωρικό αποτύπωμα της Συνθήκης της Λωζάνης.
Η παρέλευση των εκατό ετών από την κατασκευή τους, διάστημα το οποίο βάσει του αρχαιολογικού νόμου καθιστά τα παραπάνω κτίσματα αυτοδικαίως διατηρητέα, ταυτόχρονα αναδεικνύει τον κίνδυνο που ελλοχεύει για την άμεση κατεδάφισή τους με σκοπό την αποφυγή αυτής της κήρυξης. Οι ενέργειες για την προστασία τους παραμένουν σημειακές, αν και όχι αμελητέες. Ο τρόπος της ένταξής τους στην πολιτιστική μας κληρονομιά αποτελεί πεδίο ενδιαφέροντος, προβληματισμού, αλλά και προκλήσεων.
Ποιές είναι οι διαδρομές της αναγνώρισης των «προσφυγικών» ως μέρος της εθνικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς; Ποιοί οι φορείς και ποιά τα πολεοδομικά και νομικά εργαλεία που σε κάποιες περιπτώσεις οδήγησαν στην προστασία και διατήρησή τους; Και ποιά σε άλλες περιπτώσεις είναι τα εμπόδια για την αναγνώρισή τους ως κληρονομιά;
Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που εγείρονται από αυτό το συλλογικό έργο σε αυτή την κρίσιμη στιγμή στην ιστορία των προσφυγικών εγκαταστάσεων.
H έκδοση περιλαμβάνει κείμενα των: Αμ. Κωτσάκη, M. Γράβαρη - Μπάρμπα, Π. Τουρνικιώτη, Β. Χαστάογλου, Γ. Πολύζου, Κ. Αμυγδάλου, Θ. Αραβάνη , Ν. Μπελαβίλα, Β. Τροβά, Αλ. Βαζάκα και Σ. Παπαγγελή, Αικ. Καραδήμα, Μ. Κατσιμπίρη και Καλλ. Τσερόνη, Πλουμ. Τριανταφυλλοπούλου.













